Jabekidetasuna azkentzea da hainbat pertsonak ondasun jakin baten jabetza komuna desagertzea. Jabekidetasuna hainbat titularrek elkarrekin duten jabetza da, eta jabetza-kuotak esleitzen zaizkio horietako bakoitzari.

Jabekidetasuna azkentzeko arrazoi ohikoena jabeen borondatea da, erkidego horretako kide izaten ez jarraitzeko. Baina ez da bakarra.

Jabekidetza elkarren artean adostuta azkendu ezin denean eta ondasuna zatiezina denean, ondasuna enkante bidez zatituko da.

Jabekidetasuna azkentzeko arrazoiak:

Jabekidetza azkentzeko arrazoiak Kode Zibilaren 395. artikulutik 406. artikulura bitartean daude ezarrita.

Prozedura Zibilaren Legea ere kontuan hartu behar da, ondasunen zatiketa enkante judizial bidez egin behar bada.

Jabekidetasuna iraungitzeko kausak, hasiera batean, jabaria azkentzeko kausa berberak dira, hala nola, jabekidetza bertan behera uztea, suntsitzea edo usurpatzea, besteak beste.

Hala ere, jabekidetasunaren baldintzak direla eta, Kode Zibilak berariazko kausal batzuk ezartzen ditu:

  • Jabekideen eskubideei uko egitea jabekide baten alde.

  • Ondasuna hirugarren bati saltzea eta emaitza komunitateko partaideen artean banatzea.

  • Edozein jabekidek du ondasunen zatiketa eskatzeko eskubidea. Prozedura judiziala da, ondasun komun bat zatitzen hasteak jabekidetasuna azkentzea adierazten du. Emaitza zatiketa materiala izan daiteke, jabetza horizontala eratuz, edo ekonomikoa, ondasuna zatiezina bada. Kasu horretan, jabeetako batek titulartasunari eusten dio, eta gainerakoek beren kuoten araberako kalte-ordaina jasotzen dute. Enkante bidez ere bana daiteke, alderdien artean akordiorik ez badago.

Jabekidetasuna bi aldeek adostuta azkentzea:

Jabekidetasuna bi alderdiak ados jarrita azkendu daiteke, aurreikusitako moduren bat aukeratuta, dela jabeetako batek besteen zati zatiezinak eskuratzea, dela jabekidetasunetik erretiratu nahi duenak kalte-ordaina jasotzea.

Hala ere, baliteke ondasuna saltzea eta jabekideek beren kuoten arabera banatzea dirua.

Akordioaren alde egiten duten jabekideek zatitu nahi duten ondasunaren balorazioa egin behar dute, balorazioa egiteko moduari buruzko aurreakordioak ezarri, eta, gainera, balorazio hori onartzeko konpromisoa hartu.

Jabekidetasuna azkentzeko eskritura notariotza baten aurrean egin daiteke, dagokion zerga ordainduta.

Ondasun higiezin baten kasuan, dibortzio- edo banantze-bidean dagoen ezkontide baten familia-etxebizitzari dagokionez, jabekidetasunaren azkentzea hitzarmen arautzailean jaso behar da.

Erabaki hori Justiziak homologatzen badu, jabekidetasuna azkentzeko eskritura bihurtzen da, epaiarekin batera. Horrela egiten denean, notariotzaren aurreko dibortzioan ez bezala, Egintza Juridiko Dokumentatuen gaineko zerga ere ez da zergapetzen.

Jabekidetza bide judizialetik azkentzea:

Jabekideak ados ez badaude, dela prezioaren aldetik, dela ondasuna zatitzeko moduaren aldetik, bide bakarra da justiziara jotzea gauza komuna zatitzeko demanda jarrita.

Gauza komuna zatitzeko akzioak berekin dakar epaitegiari jabekidetza azkentzeko eskatzea, dela jabe bakoitzari dagokion zatia esleituz, jabetza zatigarria bada, dela, zatiezina bada, ateratzen den dirua salduz eta, ondoren, banatuz.

Egia esan, lege juridikoetan ez dago prozedura espezifikorik gauza komuna zatitzeko epaia aurrera eramateko; aitzitik, ahalik eta modurik irekienean gauzatzea da asmoa, baina aldeetako inoren eskubideak urratu gabe.

Hori dela eta, gehien erabiltzen den prozeduretako bat Prozedura Zibilaren Legearen 670. artikuluan aurreikusitakoa da; artikulu horrek ondasunaren errematea edo enkante publikoa ezartzen du.

Beharrezko dokumentazioa:

  • Erkidegoa desegiten den ondasunen jabetza-tituluak.

  • Jabekideen NAN, sozietateren batek esku hartzen badu, indarrean dauden ahalordeak edo administratzaileen izendapena.

  • Hiri-finketan, jabeen erkidegoaren ziurtagiria, erkidegoaren gastuen ordainketan egunean dagoela egiaztatzen duena.

  • Ondasunen katastroko erreferentziak (OHZren azken ordainagiria)

  • Errentan emanda dauden ala ez.

  • Ondasun bakoitzari esleitzen zaion balioa.

  • Nola esleitzen zaizkien ondasunak jabekideei.

  • Eragiketaren gastuak nola ordaintzen diren: notariotza, udal-balioaren plusa (hiri-finkak badira).